back-arrow Powrót

Dochodzenie opłat za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego gruntów w prawo własności

W ostatnim okresie spotykamy się często z przekształceniem prawa wieczystego użytkowania gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów. Z tytułu dokonania tej czynności powstają opłaty należne jednostce samorządu terytorialnego. Powstaje pytanie, w jakim trybie, w sytuacji gdy zainteresowany nie uiścił opłaty dobrowolnie, należy ją egzekwować.

Poniżej przedstawiamy tryb egzekwowania przez jednostki samorządu terytorialnego opłaty za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego gruntów w prawo własności na podstawie ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów (t.j. Dz. U.z 2022r. poz. 1495). Kwestię te regulują poniższe akty prawne:

  1. 1. Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów (t.j. Dz. U. z 2022r. poz. 1495), dalej: „ustawa o przekształceniu”,
  2. Ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 479 ze zm.), dalej: „upea”,
  3. Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1899), dalej „ugn”,
  4. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1805 ze zm.), dalej: „k.p.c.”.

Zdaniem autorów, opłat za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego gruntu w prawo własności należnych na podstawie ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1495) – mimo, że mają one charakter cywilnoprawny – należy dochodzić w trybie egzekucji administracyjnej, na podstawie ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 479 z późn. zm.).

Należy jednak dodać, że stanowisko to nie znajduje jednoznacznego potwierdzenia w przepisach prawa ani w doktrynie, bowiem zajmowane są różne stanowiska przez organy i sądy w różnych miastach. Zdaniem autorów istnieją argumenty przemawiające za tym, że bardziej prawidłowe jest rozwiązanie w postaci egzekucji administracyjnej. O ile bowiem komentatorzy są zgodni co do charakteru opłaty przekształceniowej jako opłaty cywilnoprawnej1 , to w zakresie trybu jej dochodzenia nie ma jednoznaczności.

Na wstępie należy zwrócić uwagę, iż czym innym jest charakter prawny roszczenia, a czym innym tryb jego dochodzenia. Oznacza to, iż w niektórych przypadkach roszczenia o charakterze cywilnoprawnym mogą być dochodzone w trybie egzekucji administracyjnej.

Stanowisko to jest powszechne w doktrynie: „O tym, czy dany obowiązek pozostaje w zakresie właściwości rzeczowej organów administracji publicznej, decydować powinno – ogólnie rzecz ujmując – to, czy ustanawiające go przepisy prawa albo przepisy określające zadania i kompetencje organów zaliczanych do organizacyjnie (podmiotowo) rozumianej administracji publicznej przewidują zapewnianie realizacji takiego obowiązku (domaganie się tego) przez dany organ tej administracji. Zasadne jest zatem pomijanie w definicji obowiązków podlegających egzekucji administracyjnej wzmianki o ich charakterze prawnym, gdyż – jak wyjaśniono wyżej – w trybie komentowanej ustawy wymusza się wykonanie lub wykonuje obowiązki mające charakter zarówno administracyjnoprawny, jak i cywilnoprawny, a ponadto – niektóre wyroki, postanowienia i zarządzenia sądów w sprawach karnych i karnych wykonawczych (zob. np. art. 2 pkt 7, art. 27, 120 § 3, art. 188 § 5 k.k.w.).”
oraz: „Najobszerniejsza grupa obowiązków podlegających egzekucji administracyjnej ma charakter pieniężny. Egzekucja polega wówczas na uzyskaniu od zobowiązanego dochodzonej kwoty pieniędzy. Egzekucja administracyjna świadczeń pieniężnych jest skomplikowana. I tu – trzeba przyjąć – obowiązuje ogólna zasada, że przedmiotem jej są obowiązki o charakterze publicznoprawnym, chyba że art. 2 stanowi inaczej. Gdy chodzi o obowiązki publicznoprawne, w rachubę wchodzą tu zwłaszcza podatki, opłaty i inne należności, do których stosuje się OrdPU (dział III „Zobowiązania podatkowe”). Mogą tu jednak także wchodzić w obręb należności przekazane „na podstawie innych ustaw”, grzywny i kary pieniężne wymierzane przez organy administracji publicznej oraz inne należności oprócz wymienionych wyżej, „jeżeli pozostają we właściwości rzeczowej organów administracji publicznej”, także należności (m.in. również cywilnoprawne) przekazane do egzekucji administracyjnej w drodze innych ustaw.”

Tak więc charakter prawny roszczenia nie ma rozstrzygającego znaczenia dla ustalenia trybu dochodzenia przedmiotowych opłat. Tryb dochodzenia tych opłat powinien być ustalony w oparciu o całokształt regulacji prawnych, jak również przy wzięciu pod uwagę dotychczasowej praktyki sądów i interpretacji Regionalnych Izb Obrachunkowych, które wypowiadały się w przedmiotowym zakresie.

Charakter prawny może mieć jednak znaczenie dla oceny innych kwestii związanych z dochodzeniem tychże opłat (innych niż tryb dochodzenia) jak np. kwestia przedawnienia, o czym będzie mowa w dalszej części artykułu.

W pierwszej kolejności odnosząc się do stanowiska, iż argumentem za przyjęciem trybu cywilnoprawnego jest fakt, iż zdaniem TSUE opłata przekształceniowa powinna zostać opodatkowana podatkiem VAT wskazać należy, iż orzeczenie to (Wyrok TS z 25.02.2021 r., C-604/19, Gmina Wrocław przeciwko Dyrektorowi Krajowej Informacji Skarbowej., LEX nr 3123493) nie dotyczyło kwestii trybu dochodzenia roszczenia, lecz tego czy przekształcenie prawa użytkowania wieczystego nieruchomości w prawo pełnej własności przewidziane w przepisach krajowych w zamian za uiszczenie opłaty stanowi dostawę towarów w rozumieniu tego przepisu, a co za tym idzie czy jest opodatkowane podatkiem VAT. Odpowiedź zawarta w wyroku TSUE (iż przekształcenie prawa użytkowania wieczystego nieruchomości w prawo pełnej własności przewidziane w przepisach krajowych w zamian za uiszczenie opłaty stanowi dostawę towarów w rozumieniu art. 14 ust. 2 lit. a) dyrektywy VAT), nie umożliwia przesądzenia, że do egzekucji przedmiotowych opłat należałoby przyjąć cywilnoprawny tryb dochodzenia roszczeń.

Kolejnym argumentem za, przemawiającym na niekorzyść trybu egzekucji administracyjnej jest to, iż w praktyce nie ma opłaty publicznoprawnej opodatkowanej innym podatkiem. W tym zakresie należy wskazać, iż opłata przekształceniowa nie jest opłatą publicznoprawną. Posiada ona cywilnoprawny charakter, o czym była mowa powyżej, lecz jedynie do jej dochodzenia właściwy będzie tryb administracyjnoprawny (jak w przypadku, co do zasady, opłat publicznoprawnych).

Podobnie w przypadku kolejnego argumentu, zgodnie z którym za taką koncepcją opowiedział się sam ustawodawca. Jest to stanowisko nieprawidłowe, bowiem art. 12 ust. 2 ustawy o przekształceniu stanowi, iż do opłat i opłat jednorazowych przepis art. 12a ustawy o gospodarce nieruchomościami stosuje się odpowiednio. Natomiast art. 12a u.g.n. nie stanowi o trybie dochodzenia roszczeń. Przepis ten stanowi o umarzaniu, odraczaniu i rozkładaniu na raty płatności należności z tytułu gospodarowania nieruchomościami, które mają charakter cywilnoprawny. Przepis ten co najwyżej może być przesłanką do uznania cywilnoprawnego charakteru opłaty przekształceniowej, lecz nie przesądza o trybie dochodzenia tej opłaty.

Przechodząc do argumentu, iż nie ma obowiązku zadeklarowania opłaty przekształceniowej przez stronę należy wskazać, iż sam brak takiego obowiązku nie wskazuje w żaden sposób na tryb dochodzenia opłaty. Gdyby z istniejących regulacji prawnych wynikało, że strona ma możliwość czy obowiązek deklarowania wysokości opłaty, to mógłby to być argument co do administracyjnoprawnego charakteru roszczenia (w drodze pewnej analogii – jak w przypadku niektórych opłat publicznoprawnych, których wysokość ustala się poprzez składane przez stronę deklaracje). A zatem nadal rozważania koncentrują się tu na charakterze roszczenia, a nie na trybie jego dochodzenia.

Również argument, iż na okoliczność ustalenia opłaty przekształceniowej nie wydaje się decyzji podatkowej, nie ma przesądzającego charakteru. Przy tym wskazać należy, iż na gruncie ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1314) opłata za przekształcenie ustalana jest w drodze decyzji administracyjnej (art. 4 ust. 2). Ponadto również na gruncie niniejszej omawianej ustawy przekształceniowej z 2018 r. może dojść do wydania decyzji, jeżeli nabywca nieruchomości nie zgadza się z zawartą w zaświadczeniu, o którym mowa w ust. 1, informacją o wysokości i okresie wnoszenia opłaty, może złożyć do właściwego organu, w terminie 2 miesięcy od dnia doręczenia tego zaświadczenia wniosek o ustalenie wysokości lub okresu wnoszenia opłaty, w drodze decyzji (art. 11 ust. 2). Właściwe jest jednak przyjęcie stanowiska, iż regulacja, zgodnie z którą nie jest wydawana decyzja administracyjna co do danej należności, nie musi oznaczać, że właściwym trybem dochodzenia należności jest tryb cywilnoprawny.

Fakt, iż w kilku sprawach doszło do wydania nakazów zapłaty nie powinien być decydujący przy podejmowaniu decyzji o trybie prowadzenia egzekucji w pozostałych sprawach, które gmina planuje egzekwować. Sąd wydając nakaz zapłaty dysponuje jedynie stanowiskiem strony powodowej, która kieruje pozew do sądu cywilnego, natomiast z powodu niewniesienia dotychczas przez pozwanych sprzeciwów od nakazów zapłaty z zarzutem niedopuszczalności drogi sądowej, nie ma prawomocnych rozstrzygnięć sądów w analizowanym zakresie, tj. prawomocnych stanowisk Sądów w Szczecinie co do dopuszczalności drogi sądowej (sądów cywilnych). Dodatkowo należy wskazać, iż zarzut niedopuszczalności drogi sądowej może być podniesiony również na późniejszym etapie postępowania lub Sąd może dojść do takiego wniosku sam (bez zarzutu drugiej strony), co oznacza, że również na późniejszym etapie może dojść do nieważności postępowania przed sądem cywilnym (zgodnie z art. 379 pkt 1 kodeksu postępowania cywilnego nieważność postępowania zachodzi jeżeli droga sądowa była niedopuszczalna). Jeżeli droga sądowa jest niedopuszczalna to Sąd może odrzucić pozew –art. 199 § 1 pkt 1 k.p.c. Do odrzucenia pozwu zobowiązany jest sąd zarówno pierwszej, jak i drugiej instancji (art. 386 § 3 k.p.c.), a także Sąd Najwyższy (art. 39819 k.p.c.). W sytuacji uprawomocnienia się orzeczenia dotkniętego nieważnością jest możliwość jego wzruszenia. Może to mieć miejsce albo wskutek rozpoznania skargi kasacyjnej albo skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia. Ponadto, z inicjatywy Prokuratora Generalnego, Sąd Najwyższy unieważnia prawomocne orzeczenie wydane w sprawie.

W związku z analizowanym zagadnieniem należy poddać analizie również zapisy ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, zgodnie z którą:

  1. 1. art. 2 § 1: Egzekucji administracyjnej podlegają m.in. następujące obowiązki: niepodatkowe należności budżetowe, do których stosuje się przepisy ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (pkt 1a) oraz należności pieniężne, inne niż wymienione w pkt 1 i 2, jeżeli pozostają we właściwości rzeczowej organów administracji publicznej (pkt 3);
  2. art. 2 § 3: Poddanie obowiązku egzekucji administracyjnej nie przesądza o wyłączeniu sporu co do jego istnienia lub wysokości przed sądem powszechnym, jeżeli z charakteru obowiązku wynika, że do rozpoznania takiego sporu właściwy jest ten sąd;
  3. art. 3 § 1: Egzekucję administracyjną stosuje się do obowiązków określonych w art. 2, gdy wynikają one z decyzji lub postanowień właściwych organów, albo – w zakresie administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego – bezpośrednio z przepisu prawa, chyba że przepis szczególny zastrzega dla tych obowiązków tryb egzekucji sądowej.

Należy również wskazać, iż zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy przekształceniowej z dniem 1 stycznia 2019 r. prawo użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe przekształca się w prawo własności tych gruntów. Dochodzi zatem do przekształcenia z mocy prawa, a zaświadczenie potwierdzające przekształcenie stanowi podstawę ujawnienia prawa własności gruntu w księdze wieczystej oraz ewidencji gruntów i budynków oraz informuje o obowiązku wnoszenia rocznej opłaty przekształceniowej, wysokości i okresie wnoszenia tej opłaty. Opłata za przekształcenie jest finansowym ekwiwalentem nabycia prawa własności i jak już wyżej wskazano ma charakter cywilnoprawny. Jednak żaden przepis szczególny nie zastrzega dla tej opłaty trybu egzekucji sądowej.

Jak wskazano w opracowaniu tego zagadnienia: „Cywilnoprawny skutek decyzji administracyjnej i cywilnoprawny charakter opłaty za przekształcenie nie przesądza o zastosowaniu cywilnoprawnej drogi egzekucji ustalonej opłaty. Zgodnie z art. 2 § 1 pkt 1a ustawy z 17.06.1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (…) – dalej u.p.e.a., egzekucji administracyjnej podlegają miedzy innymi niepodatkowe należności budżetowe, do których stosuje się przepisy ustawy z 27.08.2009 r. o finansach publicznych (…). Ustawa u.f.p. ma zastosowanie do niepodatkowych należności budżetowych o charakterze publicznoprawnym i cywilnoprawnym. Obowiązek o charakterze cywilnoprawnym podlega egzekucji administracyjnej, jeżeli wynika z decyzji lub postanowień właściwych organów, albo – w zakresie administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego – bezpośrednio z przepisu prawa (art. 3 u.p.e.a.). W tytule wykonawczym w pozycji D. Dane dotyczące należności pieniężnej (w tym miejscu winna zostać opisana należność – opłata za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego gruntu w prawa własności 3. podstawa prawna obowiązku (art. 2 § 1 pkt 1a i 3 u.p.e.a. w zw. z art. 4 u.p.p.u.w.). W pozycji orzeczenie należy wskazać wspomniane wyżej zaświadczenie.

W doktrynie wskazano również, iż: „(…) należałoby opowiedzieć się za egzekucją opłat za przekształcenie na drodze administracyjnoprawnej. Za przyjęciem takiego stanowiska przemawia fakt, iż przywołany wyżej art. 3 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji wyraźnie wskazuje, że egzekucję administracyjną stosuje się do obowiązków określonych w art. 2, gdy wynikają one nie tylko z decyzji lub postanowień właściwych organów, ale także – w zakresie administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego – bezpośrednio z przepisu prawa. W analizowanym przypadku ustawodawca przyjął konstrukcję zakładającą, że obowiązek uiszczenia opłaty za przekształcenie jest immanentnie związany z przekształceniem i powstaje ex lege. Wymóg tego przepisu zostaje więc spełniony. Co więcej, zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy przekształceniowej, jeżeli właściciel nieruchomości nie zgadza się z zawartą w zaświadczeniu informacją o wysokości i okresie wnoszenia opłaty, może złożyć do właściwego organu, w terminie 2 miesięcy od dnia doręczenia zaświadczenia, wniosek o ustalenie wysokości lub okresu wnoszenia tej opłaty w drodze decyzji. Wydaje się więc, że w takiej sytuacji organ, wydając decyzję, orzeka o istnieniu obowiązku uiszczenia opłaty, a dopiero w dalszej kolejności o jej wysokości i okresie wnoszenia. Za przyjęciem takiego stanowiska przemawia treść art. 6 ust. 4 ustawy przekształceniowej, który przewiduje konsekwencje wydania „decyzji potwierdzającej brak obowiązku wnoszenia opłaty”.

Tak więc przepisy przewidujące opłatę przekształceniową przewidują zapewnianie realizacji takiego obowiązku (domaganie się tego) przez dany organ tej administracji. Jak słusznie wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie: „O tym czy dany obowiązek podlega egzekucji administracyjnej, nie decyduje jego charakter prawny, ale ustalenie we właściwości jakich organów (sądów czy też organów administracji publicznej) obowiązek ten pozostaje. Przy czym chodzi tu o kompetencje do ustalenia obowiązku np. w postępowaniu administracyjnym, niezależnie od publicznoprawnego albo cywilnoprawnego charakteru tego obowiązku. Elementem przesądzającym o poddaniu danego obowiązku egzekucji administracyjnej jest zatem ustalenie, czy wynika on z decyzji administracyjnej lub postanowienia wydanego w trybie przepisów k.p.a. albo innej procedury administracyjnej.

W przedmiotowej sprawie wynika on z przepisów prawa, zaś jest potwierdzany w formie zaświadczenia, a więc instytucji przewidzianej przez art. 217 k.p.a. Ponadto należy odesłać do ww. uwag wskazujących na możliwość wydania decyzji – w przypadku jeżeli nabywca nieruchomości nie zgadza się z zawartą w zaświadczeniu, o którym mowa w ust. 1, informacją o wysokości i okresie wnoszenia opłaty.

Większość stanowisk jakie pojawiły się w przedmiocie trybu dochodzenia opłaty przekształceniowej opowiada się za drogą egzekucji w administracji. Między innymi za takim trybem opowiada się autor dostępnego w systemie informacji prawnej LEX komentarza do ustawy dnia 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów7. Również za takim trybem opowiada się prof. Elżbieta Klat-Górska w monografii – Przekształcenie użytkowania wieczystego we własność. Zagadnienia prawne8. Tutaj jednak warto poczynić zastrzeżenie, iż argumentacja skupia się na regulacji zawartej w poprzedniej ustawie o przekształceniu, jednocześnie nie różnicując tych dwóch opłat przekształceniowych.

Ponadto za tym stanowiskiem opowiedziało się już kilka Regionalnych Izb Obrachunkowych: mowa o Regionalnej Izbie Obrachunkowej w Gdańsku, Regionalnej Izbie Obrachunkowej w Olsztynie oraz Regionalnej Izbie Obrachunkowej w Bydgoszczy. Ponadto za takim stanowiskiem opowiedziała się Regionalna Izba Obrachunkowa w Szczecinie w piśmie z dnia 10 lutego 2021 r. – wprost wskazując, iż w jej opinii właściwą drogą dla egzekwowania roszczeń z tytułu opłaty przekształceniowej jest egzekucja w administracji: „Należy jednak zauważyć, że w myśl art. 2 § 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2020 r. poz. 1427 z późn. zm.) ten akt prawny znajduje zastosowanie do dochodzenia należności pieniężnych, innych niż wymienione w pkt 1 i 2 tej ustawy, jeżeli pozostają we właściwości rzeczowej organów administracji publicznej. A zatem do katalogu rzeczowego należności można zaliczyć należności stanowiące opłatę przekształceniową. Powyższe znajduje potwierdzenie w orzecznictwie sądowo-administracyjnym”.

Jak wynika z powyższego droga egzekucji administracyjnej do opłat przekształceniowych jest w naszej opinii uzasadniona, tym bardziej, iż obecnie na każdym etapie postępowania sądowego przed sądami cywilnymi może się okazać, iż tytuł egzekucyjny zostanie uchylony, zaś pozew sprawie odrzucony. To z kolei wiązałoby się z obciążeniem Gminy kosztami procesu m.in. opłatą od pozwu oraz wynagrodzeniem pełnomocnika strony przeciwnej. Tytułem przykładu należy wskazać na orzeczenie wydane przez Sąd Okręgowy w Szczecinie z dnia 11 kwietnia 2019 r. sygn. akt II Ca 1170/18, w którym Sąd właśnie na skutek apelacji uchylił wyrok zasądzający na rzecz Gminy opłatę przekształceniową, a następnie pozew odrzucił. Wskazał on, iż: „[…] sam przebieg postępowania wskazał, że w istocie sprowadziło się ono do podzielenia stanowiska powoda, bo okazało się, że w tym postępowaniu sąd niczego badać nie może, wobec powszechnie przyjmowanej zasady uwzględniania przez sądy powszechne skutków prawnych orzeczeń organów administracyjnych, która to zasada ma swoje źródło w prawnym rozgraniczeniu drogi sądowej i drogi administracyjnej, czego wyrazem są art. 2 § 3 i art. 177 § 1 pkt 3 k.p.c. oraz art. 16 i 97 § 1 pkt 4 k.p.a., a pod rządami Konstytucji także w idei podziału władz (art. 10) oraz działania organów władzy publicznej na podstawie i w granicach prawa (art. 7)”.

Biorąc więc pod uwagę ryzyko przegrania procesu oraz fakt, iż argument ten (niedopuszczalność drogi sądowej) może zostać podniesiony na każdym etapie postępowania, a nawet wzięty pod uwagę przez Sąd z urzędu, należy dojść do wniosku, iż bezpieczniejsze jest przyjęcie rozwiązania obejmującego egzekucję obowiązku uiszczania opłat przekształceniowych w drodze administracyjnej.

W ocenie autorów nie stanowi przeszkody do wszczęcia administracyjnego trybu egzekucji opłat ewentualne uprzednie wysłanie wezwań do zapłaty z powołaniem na przepisy kodeksu cywilnego. Również wskazanie w wezwaniu, iż brak zapłaty będzie skutkował wszczęciem postępowania cywilnego nie stanowi przeszkody – bowiem to nie wierzyciel decyduje o trybie egzekucji, lecz przepisy prawa. Przed wszczęciem egzekucji administracyjnej należy oczywiście zastosować właściwe przepisy upea, tj. w szczególności wysłać upomnienia.

Ostatnią kwestią wartą poruszenia jest termin przedawnienia roszczeń. Skoro roszczenie o zapłatę opłaty przekształceniowej ma charakter cywilnoprawny to do kwestii przedawnienia znajdą zastosowanie przepisy dot. roszczeń cywilnoprawnych – nawet jeżeli opłata będzie dochodzona w trybie administracyjnoprawnym. W tym przedmiocie wypowiedział się m.in. Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu: „Trzeba następnie wskazać, odnosząc się do drugiej spornej w sprawie kwestii, że w ocenie Sądu, do roszczenia dotychczasowego właściciela o zapłatę opłaty z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności, jako do roszczenia majątkowego o charakterze cywilnoprawnym, istotnie znajdują zastosowanie przepisy k.c. o przedawnieniu, na czele z jego art. 117, statuującym zasadę, że roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Należy przy tym wyraźnie podkreślić, że nawet jeśli opłata za przekształcenie jest – tak jak w niniejszej sprawie – uiszczana w systemie rocznych rat (co w dacie wydania decyzji po przekształceniu dopuszcza art. 4 ust. 3 u.p.p.u.w.), raty te nie mają charakteru świadczeń okresowych w rozumieniu art. 118 k.c., co oznacza, że każda z tych rat podlega zasadniczemu, dziesięcioletniemu okresowi przedawnienia (tak trafnie A. Cisek, J. Kremis, Ustawa o przekształceniu…, uwaga 4 do art. 5)”.

Obecnie, po nowelizacji treści art. 118 KC, termin przedawnienia wynosi 6 lat. Termin płatności został ustalony przez przepisy i jest to 31 marca każdego roku (art. 7 ust. 5 ustawy przekształceniowej). Należy zwrócić uwagę na treść art. 123 § 1 pkt 1 KC, który stanowi, iż bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. Jednakże nie będzie miało takiego skutku postępowanie, w którym pozew zostanie odrzucony. Z uwagi na brak szerszego orzecznictwa na gruncie aktualnej ustawy przekształceniowej nie sposób przewidzieć czy praktyka orzecznicza opowie się za 6 letnim terminem przedawnienia jak w ww. orzeczeniu, czy też w ślad za orzecznictwem dot. opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste przyjmie 3 letni termin przedawnienia (poprzez uznanie opłaty za roszczenie okresowe). Niemniej jednak nawet przy przyjęciu 3-letniego terminu przedawnienia sprawy jeszcze nie uległy przedawnieniu, wobec czego zasadnym byłoby podjęcie niezwłocznych działań mających na celu wszczęcie procedury egzekucji w administracji w celu przerwania biegu przedawnienia. Bowiem raz jeszcze odnosząc się do treści art. 123 § 1 pkt 1 KC bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed organem powołanym do egzekwowania roszczeń danego rodzaju przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia albo zaspokojenia roszczenia.

Reasumując autorzy artykułu rekomendują windykację należności z tytułu opłaty przekształceniowej w trybie egzekucji w administracji. Wszystkie obecnie dostępne stanowiska w tym przedmiocie opowiadają się za tym trybem (ze stanowiskiem RIO w Szczecinie na czele). Ponadto jest to bardziej korzystne ekonomicznie, a ewentualne niepodzielenie tego stanowiska przez Wojewódzki Sąd Administracyjny wygeneruje znacznie mniejsze koszty niż odrzucenie pozwów w postępowaniu cywilnym.


Autor wpisu: Bartosz Jasyk radca prawny
Kancelaria Biel, Judek i Wspólnicy
Autorka wpisu: Katarzyna Korszewska radca prawny
Kancelaria Biel, Judek i Wspólnicy

Najlepsi autorzy

Aurelia Koksztys-Łuć
Aurelia Koksztys-Łuć
Kancelaria Adwokacka Aurelia Koksztys-Łuć Zajmuję się sprawami z zakresu prawa rodzinnego oraz prawa cy
Bartosz Łuć
Bartosz Łuć
Doświadczenie i Profesjonalizm. Od 25 lat wykonuję zawód adwokata. Od 30 lat jestem prawnikiem. Specjalizuj
Mariola Więckowska
Mariola Więckowska
Wykonuję zawód radcy prawnego od 1990 roku. Specjalizuję się w doradztwie prawnym dla realizacji strategii

Przeczytaj inne artykuły autora

Prawo podatkowe

„Puste faktury” – co grozi za wystawianie i posługiwanie się nierzetelnymi fakturami?

Jednym z najczęściej spotykanych postępowań prowadzonych przez skarbowe organy ścigania są po

Aktualności Stowarzyszenia

Zgromadzenie Członków Stowarzyszenia w Poznaniu

W dniach 18-20 czerwca w Baranowie pod Poznaniem w uroczym hotelu Edison nad jeziorem Kierkskim wres

Prawo gospodarcze

O co walczyć z bankiem w sprawach frankowych?

Od kilku lat debatę publiczną zdominowała dyskusja wokół skutków zawartych przez konsumentów

Prawo gospodarcze

Zakaz prowadzenia działalności

Kiedy można orzec zakaz prowadzenia działalności gospodarczej wobec przedsiębiorcy? Zakaz prowad

Prawo spółek handlowych

Nowe prawo holdingowe

Prawo holdingowe Nowelizacja Kodeksu spółek handlowych, która wchodzi w życie z dniem 13 paździ

Prawo spółek handlowych

Nowe obowiązki i uprawnienia zarządu i rady nadzorczej w spółce akcyjnej

  • admin
  • admin
  • 10 października, 2022

Nowelizacja Kodeksu Spółek Handlowych Z dniem 13 października 2022 r. wchodzą w życie zmiany pr