Czy w sprawie o rozwód sąd może orzec o obowiązku przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny na czas trwania postępowania, również gdy chodzi o koszty utrzymania dzieci już pełnoletnich

W sprawach o rozwód, z uwagi na fakt, że postępowania te trwają coraz częściej długi czas,  powstaje konieczność wystąpienia z wnioskiem o wydanie postanowienia o zabezpieczeniu roszczeń o zaspokajanie potrzeb rodziny na czas trwania postępowania. Zgodnie z treścią art. 58   KRO w wyroku orzekającym rozwód sąd rozstrzyga jedynie o władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi dziećmi obojga małżonków i kontaktach rodziców z małoletnimi dziećmi oraz orzeka, w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dzieci, ale jedynie dzieci małoletnich. Wyrok orzekający rozwód, również w zakresie świadczeń alimentacyjnych, nie dotyczy zatem dzieci stron, które uzyskały już pełnoletność, pomimo tego, że nie są one jeszcze samodzielne i nie są w stanie samodzielnie się utrzymać. Powstaje zatem pytanie czy możliwym jest uzyskanie w sprawie o rozwód, postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia roszczenia o zaspokojenie potrzeb rodziny, obejmującego także koszty utrzymania dzieci pełnoletnich. Jest to o tyle istotne, że dzieci pełnoletnie, które nie są jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, aby uzyskać świadczenia alimentacyjne od rodzica, który ich nie realizuje, dochodzić mogą tych świadczeń na drodze postępowania sądowego, wyłącznie samodzielnie wytaczając powództwo i nie mogą być już zastępowane przez rodzica, z którym pomimo uzyskania pełnoletności nadal zamieszkują, i który zaspakaja ich potrzeby finansowe. Wskutek uzyskania przez dziecko pełnoletności wygasa bowiem władza rodzicielska sprawowana nad nimi przez ich rodziców. Analizując przedstawione zagadnienie prawne Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 listopada 2012 roku (sygn. III CZP 77/12) wyjaśnił, że roszczenie alimentacyjne przysługuje nie tylko dzieciom w stosunku do każdego rodzica. Przysługuje ono także każdemu rodzicowi jako jego własne roszczenie o przyczynienie się do zaspokajania potrzeb dziecka w trybie art. 27 KRO, w stosunku do współmałżonka. W sprawie o rozwód, wydając postanowienie o zabezpieczeniu o zaspokajaniu potrzeb dziecka, niezależnie od tego czy dziecko jest małoletnie czy pełnoletnie, sąd orzeka o prawach osób niebędących podmiotem procesu. W sprawach o alimenty zabezpieczenie może polegać na zobowiązaniu do zapłaty uprawnionemu jednorazowo lub okresowo określonej sumy pieniężnej. Termin „sprawy alimentacyjne” powinien być zatem interpretowany szeroko i powinien obejmować również sytuacje, w których zgłoszono żądanie przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny. Roszczenie o zaspokajanie potrzeb rodziny w trybie art. 27 KRO nie jest objęte przedmiotem orzekania sądu w wyroku rozwodowym, obowiązki te bowiem wygasają wraz z ustaniem małżeństwa. Stąd też sąd w wyroku rozwodowym nie może orzec o świadczeniach alimentacyjnych na rzecz dziecka pełnoletniego. Jednakże rozstrzygnięcie o zabezpieczeniu roszczeń o przyczynianie się do zaspokajania potrzeb rodziny przez czas trwania postępowania, a zatem rozstrzygnięcie, które zapada, gdy małżeństwo jeszcze nie ustało i rodzina trwa, ma charakter samoistny i ostateczny. Celem takiego rozstrzygnięcia jest uzyskanie od obojga małżonków środków materialnych do zapewnienia prawidłowego funkcjonowania rodziny jako całości oraz zapewnienia realizacji uzasadnionych potrzeb jej członków przy uwzględnieniu zasady równej stopy życiowej w czasie, gdy toczy się postępowanie, którego rozstrzygnięcie małżeństwo rozwiąże. Podsumowując zatem powyższe rozważania, wniosek o zabezpieczenie zaspokajania potrzeb rodziny, złożony w sprawie o rozwód, obejmuje również koszty utrzymania pełnoletnich dzieci, jeśli nie utrzymują się samodzielnie. W pewnych sytuacjach bowiem zabezpieczenie może różnić się od roszczenia ostatecznego, a celem nadrzędnym w tym wypadku jest zapewnienie, na wniosek jednego z małżonków, bezpieczeństwa finansowego całej rodziny. Autor: adwokat Aurelia Koksztys-Łućz Kancelarii: Adwokat Aurelia Koksztys-Łuć Kancelaria Adwokacka