Powrót
Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy. W zadanie to wpisuje się troska o zdrowie pracowników, w tym dbałość o profilaktyczną opiekę zdrowia. Z tego względu pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku. W aktualnym stanie pandemii koronawirusa, sposób wykonywania badań profilaktycznych budzi uzasadnione wątpliwości. Z tego względu specustawa zawiera rozwiązania szczególne, dedykowane obecnej sytuacji kryzysowej.
Kwestia badań lekarskich, jakim podlegają osoby przyjmowane do pracy oraz pracownicy określa przepis art. 229 ustawy z 26.06.1974 r. – Kodeks pracy – dalej k.p. oraz przepisy rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 30.05.1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy – dalej r.w.o.z.
Jak wspomniano wcześniej, pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia stwierdzającego brak przeciwwskazań do wykonywania pracy na określonym stanowisku. Jak zauważył Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z 10.02.2017 r. (III AUa 1559/16), brak aktualnego orzeczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy uniemożliwia dopuszczenie pracownika do pracy. W razie naruszenia przez pracodawcę przepisów dotyczących badań profilaktycznych, wobec pracodawcy mogą być zastosowane sankcje przewidziane w przepisach k.p. Na podstawie art. 283 § 1 k.p. kto będąc odpowiedzialnym za stan bezpieczeństwa i higieny pracy albo kierując pracownikami lub innymi osobami fizycznymi, nie przestrzega przepisów lub zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, podlega karze grzywny od 1000 zł do 30 000 zł.
Z obowiązkiem pracodawcy koreluje obowiązek pracownika w zakresie poddawania się wstępnym, okresowym i kontrolnym badaniom lekarskim, o czym jest mowa w art. 211 pkt 5 k.p.
Na podstawie art. 229 § 2 k.p., pracownik podlega okresowym badaniom lekarskim. W przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą, pracownik podlega ponadto kontrolnym badaniom lekarskim w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku. Obowiązek wyrażony w tym przepisie ma charakter kategoryczny.
Z tego względu mogą powstać wątpliwości, jak należy postąpić w przypadku tych pracowników, którym kończy się okres ważności badań profilaktycznych, jak również tych pracowników, którzy byli nieobecni w pracy z powodu choroby i nieobecność ta trwała powyżej 30 dni, co rodzi obowiązek poddania się badaniom kontrolnym. W tym zakresie rozwiązania szczególne przewidują przepisy art. 12a oraz art. 31m ustawy z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych – dalej u.covid.
Stan epidemii na terenie kraju został wprowadzony przepisami rozporządzenia Ministra Zdrowia z 20.03.2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii z dniem 20.03.2020 r. i będzie trwał do odwołania. Stan epidemii zastąpił stan zagrożenia epidemicznego, który został wprowadzony z dniem 14.03.2020 r. (rozporządzenie Ministra Zdrowia z 13.03.2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego). Z faktem wprowadzenia stanu epidemicznego w Polsce wiąże się obowiązywanie regulacji szczególnych, w tym również takich, które wyłączają obowiązywanie niektórych przepisów do czasu odwołania stanu epidemii. W kontekście analizowanego problemu, kluczowe znaczenie odgrywa przepis art. 12a u.covid. Zgodnie z art. 12a ust. 1 pkt 1 u.covid, w okresie stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii zawiesza się wykonywanie obowiązków wynikających z przepisów art. 229 § 2 k.p. zdanie pierwsze, § 4a w zakresie badań okresowych i § 5 k.p. Omawiana regulacja weszła w życie z dniem 8.03.2020 r., co oznacza, że od dnia wprowadzenia stanu zagrożenia epidemicznego w Polsce, tj. od dnia 14.03.2020 r., a następnie od dnia wprowadzenia stanu epidemii aż do dnia jej odwołania, nie stosuje się przepisu ustalającego obowiązek pracownika poddania się okresowym badaniom lekarskim.
Ważne!
W okresie stanu zagrożenia epidemicznego oraz stanu epidemii pracownik nie podlega okresowym badaniom lekarskim.
Konsekwentnie, w tym okresie nie są wydawane skierowania na badania okresowe. Wykluczono również stosowanie przepisu art. 229 § 5 k.p. Powołana regulacja zobowiązuje pracodawcę zatrudniającego pracowników w warunkach narażenia na działanie substancji i czynników rakotwórczych lub pyłów zwłókniających do zapewnienia tym pracownikom badań okresowych także po zaprzestaniu pracy z tymi substancjami, czynnikami lub pyłami, a także po rozwiązaniu stosunku pracy, jeżeli zainteresowana osoba zgłosi wniosek o objęcie takimi badaniami.
Po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku, gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii albo po odwołaniu stanu epidemii, pracodawca i pracownik są obowiązani niezwłocznie podjąć wykonywanie zawieszonych obowiązków i wykonać je w okresie nie dłuższym niż 60 dni od dnia odwołania danego stanu.
Oznacza to więc, że we wskazanym czasie pracodawca powinien skierować na badania okresowe pracownika, któremu termin badań już minął, a pracownik, który otrzymał skierowanie na badania okresowe, które z powodu powyższych przyczyn nie mogły zostać wykonane, powinien obowiązku tego dopełnić w wyznaczonym u.covid terminie.
Jak wynika z uzasadnienia projektu ustawy z 31.03.2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, konieczność podejmowania szeroko zakrojonych działań ma na celu zminimalizowanie ryzyka zakażenia COVID-19, istnieje bowiem ryzyko narażenia pracownika wykonującego badania profilaktyczne na kontakt z chorym pacjentem, a także możliwość podjęcia czy wykonywania pracy, z uwagi na zaistniałe okoliczności, bez wcześniejszego przeprowadzenia profilaktycznych badań lekarskich i ich wykonanie niezwłocznie po ustaniu przyczyny ich zawieszenia. Zatem czasowe ograniczenie obowiązku wykonywania badań profilaktycznych pracowników jest uzasadnionym działaniem w zaistniałej sytuacji epidemiologicznej.
Spostrzec należy, że omawiane rozwiązania nie dotyczą badań wstępnych i kontrolnych, co przesądza o tym, że inaczej kształtuje się kwestia trybu ich przeprowadzenia w tych okolicznościach. Wstępnym badaniom lekarskim podlegają osoby przyjmowane do pracy. Podlegają im także pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy i inni pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe. Z kolei, badaniom kontrolnym podlegają pracownicy, których niezdolność do pracy spowodowana chorobą trwała dłużej niż 30 dni.
Uelastycznienie realizacji tego obowiązku polega na możliwości przeprowadzenia badania wstępnego lub kontrolnego przez innego lekarza niż lekarz uprawniony do prowadzenia tego typu badań, a więc co do zasady lekarza medycyny pracy (§ 7 r.w.o.z.).
Orzeczenie lekarskie wydane przez innego lekarza traci moc po upływie 30 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku, gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii, albo od dnia odwołania stanu epidemii.
Przepis art. 31m u.covid wprowadza natomiast regulację szczególną polegającą na przedłużeniu ważności orzeczeń lekarskich wydanych w ramach wstępnych, okresowych i kontrolnych badań lekarskich. Szczególne okoliczności, spowodowane wprowadzeniem stanu epidemicznego w kraju, spowodowały przyjęcie rozwiązania, zgodnie z którym, orzeczenia lekarskie wydane w ramach wstępnych, okresowych i kontrolnych badań lekarskich, których ważność upłynęła po dniu 7 marca 2020 r., zachowują ważność, nie dłużej jednak niż do upływu 60 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii.
Etykieta jest zbiorem zasad, umożliwiających nam życie w społeczeństwie. Inaczej nazywana dobry
W tym artykule chcę zwrócić uwagę na to, że o relacjach pomiędzy spadkobiercami ustawowymi i t
